Νευροψυχολογία

Νευροψυχολογία

Νευροψυχολογία
Νευροψυχολογία

 

Πολλές φορές οι διάφορες νευρολογικές παθήσεις, τα εγκεφαλικά επεισόδια αλλά και τα τροχαία ατυχήματα, που δυστυχώς συμβαίνουν συχνά στη χώρα μας, μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στους ανθρώπους.

Εκτός από κινητικές δυσκολίες, τα άτομα μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στις λειτουργίες της σκέψης, π.χ. στη μάθηση, μνήμη και αντίληψη, αλλά και δυσκολίες στον έλεγχο των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς, π.χ. εξάρσεις θυμού και επιθετική συμπεριφορά.

Τα προβλήματα αυτά δυσχεραίνουν σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητά και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, ενώ συχνά αναστέλλουν την επαγγελματική τους πορεία.

Στις περιπτώσεις αυτές καθίσταται αναγκαία η παρέμβαση ή αποκατάσταση. Η αποκατάσταση είναι μια διαδικασία κατά την οποία οι άνθρωποι, που έχουν υποστεί κάποιο τραυματισμό ή πάσχουν από κάποια ασθένεια, συνεργάζονται με επαγγελματίες στον κλάδο της υγείας για να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό επίπεδο σωματικής, ψυχολογικής, κοινωνικής και επαγγελματικής ευημερίας.

Η νευροψυχολογία, ένας εξειδικευμένος επιστημονικός κλάδος στον ευρύτερο τομέα της ψυχολογίας, έχει ως αντικείμενο τις λειτουργίες της σκέψης ή αλλιώς γνωσιακές λειτουργίες και μελετά τη σχέση εγκεφάλου και συμπεριφοράς, δηλαδή το πώς εκφράζονται στη συμπεριφορά μας οι εγκεφαλικές δυσλειτουργίες.

Η συμβολή της νευροψυχολόγου συνίσταται στη διάγνωση των γνωστικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών ελλειμμάτων αλλά και στην αποκατάσταση τους, καθώς και στο γενικότερο σχεδιασμό της φροντίδας του πάσχοντος ατόμου.

Οι σημαντικότερες γνωσιακές λειτουργίες είναι οι ακόλουθες

  • Μνήμη
  • Προσοχή & συγκέντρωση
  • Κρίση
  • Προσανατολισμός σε τόπο, χρόνο και κατάσταση
  • Ταχύτητα σκέψης
  • Αντίληψη του χώρου
  • Σχεδιασμός, οργάνωση, προγραμματισμός
  • Νοητική ευελιξία
  • Επίλυση προβλημάτων
  • Έλεγχος συναισθημάτων και συμπεριφοράς

Υπάρχουν διάφορες νευρολογικές ή άλλες παθήσεις οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τις γνωσιακές λειτουργίες

  • Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
  • Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, π.χ. λόγω τροχαίων ατυχημάτων
  • Εκφυλιστικές νόσοι, π.χ. άνοιες, σκλήρυνση κατά πλάκας
  • Επιληψία
  • Λοιμώξεις του εγκεφάλου, π.χ. μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα
  • Ανοξία (έλλειψη οξυγόνου), π.χ. λόγω καρδιακής ανακοπής
  • Εγκεφαλικοί όγκοι
  • Ψυχιατρικές διαταραχές, π.χ. ψυχώσεις, διπολική διαταραχή

Η έκπτωση των γνωσιακών λειτουργιών ενδέχεται να έχει ποικίλλες επιπτώσεις

  • Μειώνει τη λειτουργικότητα και την αυτονομία του ατόμου στην καθημερινή ζωή (π.χ. το άτομο μπορεί να ξεχνάει σημαντικές πληροφορίες ή να δυσκολεύεται να οργανώσει και να προγραμματίσει δραστηριότητες)
  • Συχνά παρεμποδίζει την αποκατάστασή του σε άλλους τομείς (π.χ. φυσιοθεραπεία, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία), δυσκολεύοντας ταυτόχρονα το έργο των άλλων επαγγελματιών υγείας
  • Υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής του ατόμου
  • Επιβαρύνει σημαντικά τους συγγενείς/οικείους που αναλαμβάνουν συχνά τη φροντίδα του ατόμου
  • Δυσκολεύει την προσαρμογή στη νέα κατάσταση, προκαλώντας αρνητικά συναισθήματα και έλλειψη κινητοποίησης για βελτίωση

Η νευροψυχολόγος μπορεί

  • Να διερευνήσει σε βάθος τις γνωσιακές λειτουργίες, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένα τεστ και δοκιμασίες, και να διαπιστώσει σε ποιους τομείς υπάρχουν δυσκολίες
  • Να εκπαιδεύσει το άτομο να αντιμετωπίζει τις γνωσιακές δυσκολίες και να ανταπεξέρχεται πιο αποτελεσματικά σε καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. ανάπτυξη στρατηγικών για καλύτερη μνημονική ικανότητα)
  • Να υποστηρίξει το άτομο και τους συγγενείς του να λάβουν σημαντικές αποφάσεις σχετικά με τη λειτουργικότητα στην καθημερινή ζωή (π.χ. οδήγηση, αυτόνομη διαβίωση)
  • Να βοηθήσει τους συγγενείς να σχεδιάσουν καλύτερα τη φροντίδα του ατόμου
  • Να υποστηρίξει το άτομο και τους συγγενείς του να προσαρμοστούν με τον καλύτερο τρόπο στη νέα κατάσταση καθώς και να διαχειριστούν τις επιπτώσεις της πάθησης
  • Να εκπαιδεύσει το άτομο και τους συγγενείς να διαχειρίζονται τα δυσάρεστα συναισθήματα (π.χ. θυμός, αδιαφορία, παθητικότητα) και τα προβλήματα συμπεριφοράς (π.χ. επιθετικότητα, παρορμητικότητα, έλλειψη πρωτοβουλίας)
  • Να βοηθήσει το άτομο να αντιμετωπίσει τη σημασία της νευρολογικής πάθησης στη ζωή του και να καλλιεργήσει μια αίσθηση αποδοχής του εαυτού του